નામ : ચંન્દ્રકાન્ત કેશવલાલ બક્ષી જન્મ : 20- ઓગસ્ટ- 1932 -પાલનપુર કુટુંબ : પત્ની – બકુલા– પુત્રી – રીવા અભ્યાસ : એમ.એ., એલ.એલ.બી. વ્યવસાય : વેપાર, અધ્યાપન, પત્રકાર – યુવાન વયે જીવન ઝરમર આધુનિક ગુજરાતી ગદ્ય સાહિત્યના બેતાજ બાદશાહ-19 વર્ષની નાની ઉમ્મરે કોઇ જાતની ઓળખાણ વગર અને કલકત્તામાં રહ્યા છતાં, ‘કુમાર’ જેવા લબ્ધ પ્રતિષ્ઠીત માસિકમાં પ્રથમ વાર્તા છપાઇ� સાહિત્ય પરિષદનો ઇલ્કાબ ન સ્વીકારનાર વિરલ વ્યક્તિ મુંબાઇ યુનિ. માં વર્ષો સુધી ઇતિહાસ અને રાજ્યશાસ્ત્રના અધ્યાપક સેન્ટ ઝેવીયર્સ કોલેજ, મુંબાઇના આચાર્ય થોડાક સમય માટે મુંબાઇના શેરીફ ‘પેરેલીસીસ’ નો 19 ભાષાઓમાં અનુવાદ થયેલો […]

રાષ્‍ટ્રીય સ્‍તરે ગુજરાતી સાહિત્‍યના એક પ્રતિનિધિનું નામ આપવાનું હોય તો નિ:શંક અને નિર્વિવાદપણે એ નામ ઉમાશંકરનું જ હોય. તેજસ્‍વી અને શીલભદ્ર વિદ્યાપુરુષ શ્રી ઉમાશંકર જોષીનો જન્‍મ ઈડરના બામણા ગામ તા. ૨૧-૭-૧૯૧૧ના રોજ થયો હતો. અભ્‍યાસ દરમિયાન ગુજરાત વિદ્યાપીઠના વાતાવરણનો અને કાકાસાહેબના અંતેવાસી થવાનો લાભ મળ્યો. ‘નખી સરોવર પર શરદપૂર્ણિમા’ એ તેમનું પ્રથમ કાવ્‍ય અને ‘વિશ્વશાંતિ’ એ તેમનો પ્રથમ કાવ્‍યસંગ્રહ. સ્‍વભાવે તેઓ નાગરિક હતા. એશિયાઈ દેશોના સંસ્‍કાર પ્રવાસે પણ તેઓ નીકળ્યા હતાં. એમના સઘળાં કાવ્‍યોનો સંગ્રહ ‘સમગ્ર કવિતા’ નામે પ્રગટ થયો છે. ઉપરાંત ‘સાપના ભારા’ જેવાં નાટકો, ‘વિસામો’ જેવા નવલિકા સંગ્રહો, […]

વિશ્વ વિખ્યાત ઓલરાઉન્ડર અને જામનગરના પનોતાપુત્ર વિનુ માંકડનો જન્મ ૧૨-૪-૧૯૧૭ના રોજ જામનગર ખાતે થયો હતો. જાણીતા ક્રિકેટર દુલીપસિંહજીએ શાળાઓ વચ્ચે ચાલતી એક મેચમાં વિનુ માંકડની શક્તિ પારખી અને ત્‍યારથી એ કિશોરનું ભાગ્ય પલટાયું. ટેસ્ટમાં બે હજાર અને સો વિકેટોની સિધ્ધિ મેળવી હતી. માંકડના જીવનનો યાદગાર ટેસ્ટ ઈ. ૧૯૫૨. ઈંગ્લેન્ડ ખાતેના ઓવલના મેચ દરમિયાન બોલીંગ અને બે‍ટીંગમાં જે શાનદાર દેખાવ કર્યો તે હતો. આખું મેદાન ક્રિકેટ રસિકોથી ખીચોખીચ ભરેલું હતું. જેમાં એક ખાસ મહેમાન ઈંગ્લેન્ડના રાણી ઈ‍લીઝાબેથ પણ હાજર હતા. ચાના સમયે તેમણે માંકડને રૂબરૂ બોલાવી અભિનંદન આપતા કહ્યું કે મેં […]

હેમચંદ્રાચાર્ય : સિદ્ધહૈમ, કાવ્‍યાનુશાસનનરસિંહ મહેતા : હારમાળા, રાસસહસ્ત્રપદી, ગોવિંદગમન, સુદામાચરિતપદ્મનાભ : કાન્‍હડદે પ્રબંધ શ્રીધર વ્‍યાસ : રણમલ્‍લ છંદ ભાલણ : કાદંબરી, દશમસ્‍કંધ, નળાખ્‍યાનઅખો : અનુભવબિંદુ, અખેગીતા, છપ્‍પા પ્રેમાનંદ : નળાખ્‍યાન, મામેરુ, સુદામાચરિત, ઓખાહરણ, દશમસ્‍કંધશામળ : સિંહાસનબત્રીસી, સૂડા બહોતરી, મદનમોહન, અંગદવિષ્ટિદયારામ : રસિક વલ્‍લભ, પ્રેમરસગીતા, અજામિલાખ્‍યાન, ગરબીઓદલપતરામ : દલપતકાવ્‍ય, ફાર્બસવિરહ, મિથ્યાભિમાન, લક્ષ્‍મીનાટકનર્મદ : મારી હકીકત, નર્મદગદ્ય, નર્મકવિતા, નર્મકોશનવલરામ : ભટનું ભોપાળું, નવલગ્રંથાવલીનંદશંકર : કરણઘેલોમણિલાલ દ્વિવેદી : કાન્‍તા, ગુલાબસિંહ, આત્‍મનિમજ્જનગોવર્ધનરામ ત્રિપાઠી : સરસ્‍વતીચંદ્ર ભાગ 1 થી 4, સ્‍નેહમુદ્રાનરસિંહરાવ દિવેટિયા : કુસુમમાળા, હ્રદયવીણા, નુપૂરઝંકાર, સ્‍મરણસંહિતારમણલાલ નીલકંઠ : ભદ્રંભદ્ર, રાઈનો પર્વત, કવિતા અને સાહિત્‍ય […]

જન્મઃઅઠ્ઠાવીસમી સપ્ટેમ્બર, ૧૯૨૦ સાવલી(વડોદરા ) આખું નામઃ નટવરલાલ કુબેરદાસ પંડ્યા છે. અભ્યાસઃ ૧૯૩૮માં મેટ્રિક. ૧૯૪૨ મ. સ. યુનિવર્સિટીમાંથી મુખ્ય વિષય સંસ્કૃત સાથે બી.એ. ૧૯૪૫માં એ જ યુનિવર્સિટીમાંથી મુખ્ય વિષય ગુજરાતીમાં એમ.એ વિષેશઃ ૧૯૪૨-૪૬ દરમિયાન વડોદરાની રોઝરી હાઈસ્કૂલમાં શિક્ષક. ૧૯૪૭ થી ૧૯૫૭ સુધી ગાર્ડા કૉલેજ, નવસારીમાં તથા ૧૯૫૭થી આર્ટસ કૉલેજ, વલસાડમાં અધ્યાપક તથા ૧૯૬૮ થી ૧૯૮૦ સુધી આચાર્ય. ૧૯૭૯માં ‘ગુજરાતીનો અધ્યાપક સંઘ’ના પ્રમુખ. ૧૯૭૬ માં યુરોપ-કૅનેડા-અમેરિકાનો પ્રવાસ. ૧૯૫૯માં કુમારચંદ્રક, ૧૯૭૧માં નર્મદ સુવર્ણચંદ્રક, ૧૯૭૨માં રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક, ૧૯૭૬માં સાહિત્ય અકાદમી, દિલ્હીનો પુરસ્કાર. પ્રસૂન, નેપથ્યે,આર્દ્રા, મનોમુદ્રા, તૃણનો ગ્રહ, સ્પંદ અને છંદ, કિંકિણી વગેરે એમના […]

જન્મઃ ૯-૫-૧૯૧૬ના રોજ પેટલી અભ્યાસઃ  માધ્યમિક શિક્ષણ પેટલી મલાતજ અને સોજિત્રામા. ૧૯૩૫માં મૅટ્રિક વડોદરાની પુરુષ અધ્યાપનશાળામાં તાલીમ લઈ, ૧૯૩૮માં ઉત્તમ પદની પદવી મેળવી એવોર્ડઃ૧૯૬૧માં રણજિતરામ સુવર્ણંચંદ્રક. રચનાઃ ગ્રામીણ સમાજ એની પૂરેપૂરી લાક્ષણિકતાઓ સાથે નિરૂપતી નવલકથાઓ અને ટૂંકીવાર્તાઓએ એમને સાહિત્યક્ષેત્રે આગવું સ્થાન અપાવ્યું છે. એમની પ્રથમ છતાં યશોદાયી નવલકથા ‘જનમટીપ’ (૧૯૪૪)માં મહીકાંઠાના ખેડ-ઠાકરડાની પછાત કોમનાં પાત્રો અને તેમના લોકવ્યવહારની સાથે કથાનાયિકા ચંદાની ખુમારી અને છટાનું પ્રભાવક રીતે નિરૂપણ થયું છે. એમની શ્રેષ્ઠ ગણાયેલી નવલકથા ‘ભવસાગર’ (૧૯૫૧)માં ગ્રામીણ સમાજની સાથે માનવીના આંતરમનની સંકુલ વાસ્તવિકતાનું કરુણ અને સ્પર્શક્ષમ આલેખન થયું છે. ‘પંખીનો મેળો’ […]

આલ્બર્ટ આઈસસ્ટાઈને કહ્યુછે કે વિજ્ઞાન એ ઝીણવટપુર્વકની ખોજ અને મજાનોવિષય છે પણ ખુબ ઓછી શાળાઓમાં આ વિષયને અપીલીગ બનાવી ભણાવાય છે એટલુ જ નહિ પણ બાળાકોને તેના માતાપિતા પણ વિજ્ઞાનને લગતી માહિતી ગમ્મત સાથે જ્ઞાનના ધોરણે આપતા નથી.પરંતુ મોટાભાગના બાળકો એવું માનવા પ્રરાય છે કે વિજ્ઞાનએ આઈસ્ટાઈન જેવા પ્રખર બુધ્ધિશાળી વ્યક્તિઓમાટેનો વિષય છે. શૈશવકાળથી પસાર થતા બાળકને આખી દુનિયા અચંબા ભરી લાગે છે તેની નાનકટી આખોમાં દરેક વસ્તુ જોઈને વિસ્મય ઉભરાય છે અને તે તેની જિજ્ઞાસા સંતોષવા તેના નાનકડા મગજથી મથે છેને છેવટે ન સમજાય એટલે પાસે રહેલા મોટા પર […]

પ્રખર અર્થશાસ્ત્રી અને તેજસ્વી પત્રકાર શ્રી ગગનવિહારી મહેતાનો જન્મ તા. ૧૫-૪-૧૯૦૦ના રોજ ભાવનગરમાં થયો હતો. મુંબઈમાં શિક્ષણ લઈ સ્નાતક થયા. રાજકારણ તેમનો પ્રિય વિષય હતો. મુંબઈના વિખ્યાત રાષ્ટ્રીય દૈનિક ‘બોમ્બે ક્રોનિકલ’ ના સહાયક તંત્રી બન્યા. તેઓ બહુમુખી પ્રતિભા ધરાવતા હતા. જાહેર સેવાની એમના કુટુંબની પ્રણાલિકાને અનુરૂપ એમણે પ્રામાણિકતા અને દેશપ્રેમના ગુણો દાખવ્યા હતા. એમનું મોહક વ્યક્તિત્વ, ચારુતા અને વિનોદવૃત્તિને લીધે ટેરિફ કમિશન અને પ્લાનીંગ કમિશનમાં સૌથી લાયક ‍વિશિષ્ટજન તરીકે તેમની પસંદગી થઈ હતી. તેમનો ગુજરાતી હાસ્યસંગ્રહ ‘આકાશના પુષ્પો’ પ્રગટ થયેલો. અનેક સંસ્થાઓના પ્રતિનિધિ તરીકે તેઓ વિદેશયાત્રાઓ કરી ચૂક્યા હતા. ત્યારબાદ […]

આખું નામઃ અમૃતલાલ ભટ્ટ જન્મઃ ઓગણીસમી ઓગસ્ટ, ૧૯૧૬સરધાર, તાલુકો-જિલ્લો રાજકોટ અભ્યાસઃ રાજકોટની આલ્ફ્રેડ હાઈસ્કૂલમાંથી ૧૯૪૯માં મૅટ્રિક રાજકોટની ધર્મેન્દ્રસિંહજી આર્ટસ કૉલેજમાં પ્રથમ વર્ષ બી.એ વિષેશઃ  ૯૪૯ થી ૧૯૭૩ સુધી જાહેર બાંધકામ ખાતામાં વિભાગીય હિસાબનીશ તરીકે સાવરકુંડલા, ભુજ, આદિપુર અને અમદાવાદમાં સેવા આપી. નિવૃત્તિ પછી રાજકોટમાં સ્થાયી.  મુલાયમ ભાવોની સરલ અને અસરકારક અભિવ્યક્તિ એમની ગઝલની જાણીતી વિશેષતા છે. જીવન પરત્વેનો સ્વસ્થ અભિગમ એમાં જણાય છે. ભાષાગત કથાયે છોછ વગર હાથવગી તળપદી, કહેવતસ્વરૂપ, રૂઢિપ્રયોગસ્વરૂપની ભાષા, છંદની શુદ્ધતા, રદીફનો નિશ્ચિત અન્ત્યપ્રાસ વગેરેમાં એમની ગઝલનો વૈભવ પ્રગટ થાય છે. મુશાયરાના આ અગ્રણી ગઝલકારની ગઝલની ‘પેશકસ’ […]

રોજના જેવી જ એ સવાર હતી. મારે ઓફીસે જવાનું હતું. આંગણામાં પડેલું છાપું ઉઠાવી મેં પહેલા અને છેલ્લા પાના પરના અગત્યના સમાચાર પર નજર નાંખી. છેલ્લા પાના પર મારી તસ્વીર જોઈ હું ચોંકી ઉઠ્યો. એ મારા અવસાનના સમાચાર હતા! મને એકદમ આઘાત લાગ્યો. ‘હા! કાલે રાતે સુતો હતો,ત્યારે છાતીમાં થોડુંક દુખતું હતું ખરું. પણ પછી તો હું ઘસઘસાટ ઉંઘી ગયો હતો ને?‘ હું ઘડીયાળ તરફ નજર કરું છું. ‘અરે! દસ વાગી ગયા છે? મારી ચા ક્યાં છે? અરે! મારે ઓફીસ જવાનું કેટલું મોડું થઈ ગયું છે? મારો બોસ મારી ઉપર […]